Μετά τις διακοπές, το σχολείο «επιστρέφει» ξανά στο καθημερινό μας πρόγραμμα. Και κάπως έτσι, γονείς και παιδιά βρίσκονται αντιμέτωποι με την πρόκληση να ισορροπήσουν ανάμεσα σε μαθήματα, υποχρεώσεις και ελεύθερο χρόνο. Τα παιδιά έχουν συνηθίσει την ελεύθερη πρόσβαση στο διαδίκτυο – παιχνίδια, YouTube και social media γίνονται πολλές φορές το «καταφύγιο» της βαρεμάρας. Πώς, όμως, μπορεί αυτό να δουλέψει προς όφελος και όχι εις βάρος της προσαρμογής στη νέα σχολική χρονιά; Η ασφαλής πλοήγηση και η ψηφιακή ισορροπία γίνονται βασικό εργαλείο για την ψυχική και σωματική ευεξία των μαθητών. Στόχος αυτού του άρθρου είναι να μοιραστεί πρακτικές συμβουλές για να γίνει η μετάβαση πίσω στα θρανία πιο ομαλή, χωρίς να «παρασέρνει» η τεχνολογία τα παιδιά μακριά από τα πιο σημαντικά.
Πώς το διαδίκτυο επηρεάζει τη σχολική προσαρμογή των παιδιών
Η αλήθεια είναι απλή: η αυξημένη χρήση οθονών στις διακοπές κάνει πιο απαιτητική την επιστροφή στη σχολική ρουτίνα. Τα παιδιά έχουν συνηθίσει σε έναν πιο γρήγορο, αποσπασματικό κόσμο. Πόσες φορές έχετε δει το παιδί σας να παίζει βιντεοπαιχνίδια πριν τον ύπνο ή να χάνει την αίσθηση του χρόνου μπροστά σε μια οθόνη; Αυτό επηρεάζει όχι μόνο τον ύπνο, αλλά και τη συγκέντρωση, τα επίπεδα ενέργειας, ακόμη και την αυτοπεποίθηση. Η αλόγιστη επαφή με τα social media μπορεί να οδηγήσει εύκολα σε συγκρίσεις, έντονο άγχος ή και έλλειψη αυτοεκτίμησης, ειδικά όταν τα παιδιά βρίσκονται ακόμα στο δημοτικό όπου δεν είναι κατάλληλα δομημένες οι δεξιότητές τους για να το διαχειριστούν.
Η λύση δεν είναι να κοπεί εντελώς το διαδίκτυο αλλά να μπει πρόγραμμα και όρια, χωρίς να γίνεται «τιμωρία» ή «ανταμοιβή» με οθόνες. Η συστηματική οργάνωση του ελεύθερου χρόνου βοηθά ώστε τα παιδιά να στραφούν σε πραγματικές κοινωνικές σχέσεις, να απολαμβάνουν τη φυσική δραστηριότητα και να επιστρέψουν με μεγαλύτερη όρεξη στη σχολική ημέρα. Όταν τα όρια τίθενται ξεκάθαρα από την αρχή, το παιδί νιώθει ασφάλεια και σταδιακά αποδέχεται τη νέα πραγματικότητα της χρονιάς.
Συμβουλές για ασφαλή και υγιή χρήση του διαδικτύου στη νέα σχολική χρονιά
Οι περισσότεροι γονείς προβληματίζονται πώς να βρουν τη χρυσή τομή μεταξύ ελεύθερου χρόνου και τεχνολογίας. Ακολουθούν απλά βήματα που λειτουργούν στην πράξη:
- Συμφωνήστε για το πρόγραμμα οθόνης: Καθίστε μαζί και συζητήστε ποιες ώρες και ποια είδη περιεχομένου επιτρέπονται. Καθορίστε ξεκάθαρες χρονικά διαστήματα χωρίς οθόνες, όπως πριν την ώρα του ύπνου και στη διάρκεια των γευμάτων.
- Επιλέξτε ποιοτικό περιεχόμενο: Κάντε μια λίστα με εκπαιδευτικά παιχνίδια ή βίντεο κατάλληλα για την ηλικία του παιδιού (ηλικιακός έλεγχος). Αποφύγετε οτιδήποτε δεν γνωρίζετε – ζητήστε να σας δείξουν τι βλέπουν και εξηγήστε τους τυχόν κινδύνους.
- Ενημερώστε για την προστασία των προσωπικών δεδομένων: Μάθετε στο παιδί να μην μοιράζεται όνομα, τηλέφωνο, διεύθυνση ή φωτογραφίες στο διαδίκτυο. Δείξτε του πώς να χρησιμοποιεί ισχυρούς κωδικούς και να μην τους αποκαλύπτει σε κανέναν.
- Απαγόρευση κινητών και tablet στο σχολείο: Υπενθυμίστε ότι βάσει κανονισμών, συσκευές αυτές δεν επιτρέπονται στην τάξη. Αυτό το μέτρο διευκολύνει τη συγκέντρωση και μειώνει την έκθεση σε διαδικτυακούς κινδύνους (δείτε αναλυτικά συμβουλές ασφαλούς πλοήγησης του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου).
- Συμμετέχετε στις online δραστηριότητες: Ζητήστε να σας δείχνουν τι βλέπουν, τι παίζουν και με ποιον μιλούν στο διαδίκτυο. Μιλήστε για το cyberbullying και συμφωνήστε ότι θα σας ενημερώσουν αμέσως εάν δουν κάτι που τους προβληματίζει.
- Προτείνετε δημιουργικές δραστηριότητες εκτός οθόνης: Από μια βόλτα στη φύση μέχρι το μαγείρεμα ή την κατασκευή χειροτεχνιών, οι επιλογές είναι άπειρες και δίνουν αφορμή για ουσιαστική επικοινωνία και χαλάρωση.
- Σταδιακή γνωριμία με το σχολείο: Μπορείτε πριν ξεκινήσουν τα μαθήματα να επισκεφτείτε μαζί το σχολείο, να δείτε φωτογραφίες παλαιότερων χρόνων ή να μιλήσετε για τις αλλαγές που φέρνει η νέα τάξη.
Αν χρειάζεστε ιδέες για περαιτέρω ενημέρωση γονέων, υπάρχει σχετικό εκπαιδευτικό υλικό ασφαλούς πλοήγησης για παιδιά.
Πώς να χτίσετε σχέση εμπιστοσύνης με το παιδί για ασφαλή πλοήγηση
Το μυστικό είναι η ανοιχτή κουβέντα. Τα παιδιά τείνουν να «κρύβουν» καταστάσεις που τα αγχώνουν εάν νιώσουν ότι οι γονείς τους θα τα τιμωρήσουν. Για αυτό, καλό είναι να ξεκινάτε συχνές, ανεπίσημες συζητήσεις για όσα τους προβληματίζουν online, όχι περιμένοντας αφορμή. Εξηγήστε τους κανόνες της οικογένειας με απλά, σαφή λόγια.
Μπορείτε να συνεργαστείτε στη δημιουργία ενός μικρού «συμβολαίου διαδικτύου». Καθορίστε μαζί τα όρια, τους κινδύνους και τον τρόπο αντιμετώπισης δύσκολων περιστατικών. Εσείς είστε το καλύτερο παράδειγμα: διατηρήστε και εσείς υγιείς ψηφιακές συνήθειες – περιορίζοντας τις ώρες που περνάτε μπροστά στην οθόνη χωρίς λόγο.
Οργάνωση σχολικών και εξωσχολικών δραστηριοτήτων ως μέσο ισορροπίας
Η αποτελεσματική οργάνωση είναι το κλειδί για να αποφύγετε την υπερβολική χρήση διαδικτύου. Δημιουργήστε μαζί ένα μεγάλο ημερολόγιο τοίχου ή μια λίστα δραστηριοτήτων κάθε εβδομάδας – όχι μόνο για τα μαθήματα, αλλά και για το παιχνίδι, τις εξωσχολικές δραστηριότητες, ακόμη και τον ελεύθερο χρόνο.
Βάλτε το παιδί να τσεκάρει τα καθήκοντα που ολοκληρώνει: έτσι αποκτά αίσθηση ευθύνης και αυτενέργειας. Ενθαρρύνετε τη συμμετοχή του και στη λήψη αποφάσεων για το πώς θα γεμίσει δημιουργικά τον χρόνο του. Για τα μικρότερα παιδιά, οι εικόνες και τα βίντεο από παλαιότερα σχολικά γεγονότα ή από το νέο περιβάλλον βοηθούν στο να μειώσουν το άγχος της πρώτης μέρας.
Αν ο συνδυασμός σχολείου και προσωπικών ενδιαφερόντων γίνεται φυσικά, το διαδίκτυο παύει να είναι η μόνη πηγή ευχαρίστησης.
Η ψηφιακή ισορροπία και η ασφαλής χρήση του διαδικτύου στη σχολική χρονιά χτίζονται, βήμα-βήμα, με ξεκάθαρους κανόνες, ανοιχτή επικοινωνία και έμπρακτο ενδιαφέρον για το παιδί. Ο σκοπός δεν είναι ο αποκλεισμός της τεχνολογίας, αλλά η έξυπνη αξιοποίησή της. Πρώτα απ’ όλα βρείτε χρόνο για συζήτηση, εφαρμόστε μικρές «τελετουργίες» οριοθέτησης και γίνετε το παράδειγμα που θέλετε να βλέπουν τα παιδιά σας μπροστά στην οθόνη και στη ζωή.
Με αυτές τις απλές κινήσεις, η ομαλή προσαρμογή στη νέα σχολική χρονιά γίνεται πιο εύκολη για όλη την οικογένεια…
