Ένα ανηφορικό μονοπάτι, ασβεστωμένοι τοίχοι που αστράφτουν, μπλε πορτόφυλλα που θυμίζουν θάλασσα. Η εικόνα είναι γνώριμη και μαγική. Σε κάνει να σταθείς, να πάρεις ανάσα, να κοιτάξεις ψηλά.
Έχεις αναρωτηθεί γιατί αυτή η χρωματική επιλογή έγινε τόσο χαρακτηριστική στα νησιά του Αιγαίου; Η απάντηση κρύβει υγεία, πρακτικότητα, οικονομία και ένα έξυπνο τουριστικό αφήγημα. Όλα δένουν σε ένα καθαρό, λιτό αποτέλεσμα που έγραψε ιστορία.
Οι υγειονομικοί λόγοι πίσω από το λευκό χρώμα
Στη δεκαετία του 1930 η χώρα πάλευε με επιδημίες. Η κυβέρνηση Μεταξά υιοθέτησε μέτρα καθαριότητας για να κοπούν οι εστίες μικροβίων. Το 1938, με επίσημο διάταγμα, ζητήθηκε ασβέστωμα των σπιτιών. Ο ασβέστης ήταν φθηνός, προσβάσιμος και με απολυμαντική δράση. Έτσι οι τοίχοι έγιναν λευκοί, καθαροί, φρέσκοι.
Σε νησιά όπως η Νάξος ή η Αμοργός, το τακτικό ασβέστωμα ήταν ρουτίνα. Έδινε αίσθηση υγιεινής και δροσιάς, ειδικά το καλοκαίρι. Αυτή η πρακτική ρίζωσε και πέρασε από γενιά σε γενιά. Για ιστορικό πλαίσιο και αρχιτεκτονικές αναφορές, δες την παρουσίαση της Μηχανής του Χρόνου για τη γαλανόλευκη αρχιτεκτονική του Αιγαίου.
Tip: Μικρές επιφάνειες στο σπίτι καθαρίζουν όμορφα με φυσικό ασβέστη, πάντα με καλό αερισμό και γάντια.
Η εισαγωγή του μπλε χρώματος στις πόρτες και τα παράθυρα
Photo by Ekaterinna Popgeorgieva
Οι νησιώτες είχαν ήδη ένα μυστικό στο μπαούλο. Το λουλακί – μια οικονομική μπλε χρωστική. Με τον καιρό, το χρησιμοποίησαν σε πόρτες και παράθυρα. Το αποτέλεσμα ταίριαξε με το φως, τη θάλασσα και τον ουρανό. Το μπλε άντεχε στον ήλιο και χάριζε ήρεμη αντίθεση στο λευκό. Περισσότερα για το ρόλο του λουλακιού θα βρεις στο αφιέρωμα του Ethnos για τα γαλανόλευκα σπίτια των νησιών.
Η επίσημη προώθηση και ο τουρισμός
Τη δεκαετία του 1950 το γαλανόλευκο έγινε εικόνα-πρεσβευτής. Το 1955, με πρόταση της βασίλισσας Φρειδερίκης, οι φωτογραφίες των Κυκλάδων προβλήθηκαν για να προσελκύσουν ταξιδιώτες. Η ταυτότητα ήταν απλή και ισχυρή. Λευκά σπίτια, μπλε λεπτομέρειες, γαλάζια νερά.
Το 1972, η Νομαρχία Κυκλάδων έδωσε άλλο ένα σπρώξιμο. Ζήτησε ομοιομορφία με το λευκό ως κυρίαρχο εξωτερικό χρώμα. Η εικόνα δέθηκε οριστικά με τα νησιά και ταξίδεψε παγκοσμίως. Για ιστορικές αναφορές και διαφορετικές οπτικές, δες και τη ματιά του Cyclades Open για την καθιέρωση των χρωμάτων.
Τι κρατάμε από τα παραπάνω
- Το λευκό απλώθηκε με ασβέστη, ως μέτρο καθαριότητας.
- Το μπλε ήρθε από το λουλάκι, θάλασσα και ουρανός σε πόρτες και κάγκελα.
- Ο τουρισμός και οι κανόνες έκαναν την εικόνα σήμα κατατεθέν.
- Η αισθητική έμεινε, γιατί είναι πρακτική, δροσερή και ήρεμη.
