Όλοι οι γονείς έχουν βρεθεί κάποια στιγμή να ανησυχούν για την παρέα του παιδιού τους. Τα συναισθήματα αυτά είναι φυσιολογικά, ειδικά όταν τα παιδιά φτάνουν στα χρόνια της εφηβείας και οι φιλίες αποκτούν μεγαλύτερη σημασία. Σε αυτό το στάδιο, η παρέα μπορεί να μετατραπεί σε κεντρικό κομμάτι της καθημερινότητας, και συχνά τα παιδιά αρχίζουν να βασίζονται στους φίλους τους για στήριξη, συμβουλές και διασκέδαση.
Οι γονείς, όμως, αντιλαμβάνονται κινδύνους εκεί που τα παιδιά βλέπουν νέες εμπειρίες. Δεν υπάρχει τέλεια απάντηση, ούτε μαγική συνταγή. Υπάρχουν όμως στρατηγικές που βοηθούν να παραμείνεις ψύχραιμος και να χειριστείς τέτοιες καταστάσεις χωρίς άγχος και συγκρούσεις.
Γιατί οι φιλίες των παιδιών μάς προβληματίζουν;
Οι περισσότεροι γονείς νιώθουν άβολα με κάποιες φιλίες του παιδιού τους, ειδικά στην εφηβεία. Το παιδί ξαφνικά δείχνει να επηρεάζεται έντονα από συνομηλίκους, ενώ οι γονικές συμβουλές μοιάζουν λιγότερο επιδραστικές. Αυτό συμβαίνει επειδή το παιδί, μεγαλώνοντας, ‘περνάει’ περισσότερο χρόνο με φίλους και όλο και λιγότερο με την οικογένεια. Ο κύκλος επιρροής αλλάζει και είναι απολύτως φυσιολογικό να προσπαθεί να βρει τη δική του ταυτότητα μέσα από τις παρέες.
Ένα νέο φιλικό περιβάλλον, ειδικά όταν αλλάζει το σχολείο, φέρνει καινούριες γνωριμίες που μπορεί να μην ταιριάζουν πάντα με τις προσδοκίες ή τις αξίες που έχει μια οικογένεια. Δεν σημαίνει αυτόματα ότι το παιδί μπαίνει σε κίνδυνο, όμως η ανησυχία παραμένει.
Τι να μην κάνεις αν δεν σου αρέσει ο φίλος του παιδιού σου
Η πρώτη σκέψη πολλών γονιών είναι η απαγόρευση ή η σκληρή κριτική. Συνήθως, όμως, αυτές οι τακτικές έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα. Όταν λες “Με αυτό το παιδί δεν θα κάνεις παρέα”, μπορεί άθελά σου να ενισχύσεις το ‘δέσιμο’ ανάμεσά τους. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται “αντίδραση στην απαγόρευση”: όσο πιο αυστηρό το όχι, τόσο μεγαλύτερη η επιθυμία να το παραβιάσει το παιδί.
Τι να αποφύγεις:
- Να κριτικάρεις έντονα τον φίλο του παιδιού μπροστά του.
- Να κάνεις αρνητικά σχόλια για την οικογένεια του φίλου.
- Να απειλείς ή να βάζεις τιμωρίες μόνο λόγω της παρέας.
Αντί για αυστηρή στάση, χρησιμοποίησε ειλικρινή ανοιχτή συζήτηση. Δείξε ενδιαφέρον να γνωρίσεις το παιδί και τον κύκλο του χωρίς προκατάληψη.
Πώς να μείνεις θετικό πρότυπο και να επηρεάσεις ουσιαστικά
Το πιο δυνατό όπλο του γονιού είναι το καλό οικογενειακό κλίμα και το δικό του παράδειγμα. Δείξε στο παιδί αβίαστα τι σημαίνουν σεβασμός, φροντίδα και ουσιαστικές σχέσεις μέσα από τις καθημερινές πράξεις.
Μπορείς να καλλιεργήσεις ανοιχτή επικοινωνία, να κάνεις το σπίτι φιλικό στους φίλους (π.χ. καλώντας τους χωρίς πίεση), να μιλάς με το παιδί για απλά, καθημερινά θέματα χωρίς να του κάνεις κήρυγμα. Επίσης, οι κοινές δράσεις όπως εθελοντισμός ή κάτι δημιουργικό, περνάνε όμορφα μηνύματα χωρίς να χρειάζονται μεγάλα λόγια.
Βήματα για να ελέγξεις την κατάσταση χωρίς καβγάδες
- Άκου το παιδί σου προσεκτικά χωρίς να διακόπτεις ή να σχολιάζεις αρνητικά.
- Δώσε χώρο να φέρει τους φίλους στο σπίτι αν το θέλει το ίδιο, για να γνωρίζεις καλύτερα το περιβάλλον του.
- Ρώτα ήρεμα για δραστηριότητες με την παρέα χωρίς να ελέγχεις ή να ‘ανακρίνεις’.
- Μίλησε ανοιχτά για τις δικές σου αξίες, όχι σαν νόμο αλλά σαν εμπειρία.
- Διάλεξε πότε να επέμβεις: Μόνο όταν υπάρχει πραγματικός κίνδυνος ή σοβαρό πρόβλημα.
Τι γίνεται σε δύσκολες ή επικίνδυνες καταστάσεις;
Αν παρατηρήσεις αλλαγές στη συμπεριφορά, σημάδια επικινδυνότητας (κακή διάθεση, απομόνωση, επικίνδυνες συνήθειες), τότε χρειάζεται να μιλήσεις άμεσα και ήρεμα. Σε περιπτώσεις όπου διακυβεύεται η υγεία ή η ασφάλεια του παιδιού, η παρέμβαση είναι απαραίτητη.
Αλλά ακόμα και τότε, προσπάθησε να δεις τι βρίσκεται πίσω από τη συμπεριφορά: Μήπως το παιδί νιώθει πίεση, μοναξιά ή χρειάζεται στήριξη; Πρότεινε εναλλακτικές δραστηριότητες που του αρέσουν, ενίσχυσε τα ενδιαφέροντα του και ενθάρρυνε το να συμμετέχει σε θετικές παρέες ή ομάδες.
Τι κρατάμε από τα παραπάνω…
- Η εφηβική φιλία είναι σημαντική αλλά φέρνει ανησυχίες.
- Απαγόρευση και σκληρή στάση φέρνουν συνήθως τα αντίθετα αποτελέσματα.
- Θετικό πρότυπο, ανοιχτή επικοινωνία και ήρεμη στάση χτίζουν εμπιστοσύνη.
- Παρέμβαση χρειάζεται μόνο όταν υπάρχει σοβαρός λόγος.
- Η συμμετοχή του παιδιού σε ουσιαστικές δραστηριότητες βοηθά και ‘κοντρολάρει’ έμμεσα τις παρέες του.
