Το διάβασμα δεν είναι απλά μια δεξιότητα, είναι το εισιτήριο για τη φαντασία, τη γνώση και την αυτοπεποίθηση ενός παιδιού. Πόσες φορές έχετε αναρωτηθεί πώς να εμπνεύσετε το παιδί σας να πάρει αγκαλιά ένα βιβλίο, όχι επειδή “πρέπει”, αλλά γιατί όντως το θέλει; Μήπως η καθημερινή πίεση να “τελειώσουν τα μαθήματά τους” έχει κάνει την ανάγνωση να μοιάζει με αγγαρεία; Η αγάπη για το διάβασμα χτίζεται με μικρά, έξυπνα βήματα στην οικογένεια και γίνεται συνήθεια που το παιδί απολαμβάνει, ενθουσιάζεται και μεταφέρει σε όλη του τη ζωή. Κάθε γονιός και κάθε εκπαιδευτικός μπορεί να στηρίξει αυτό το όμορφο ταξίδι. Ας δούμε πώς το διάβασμα γίνεται χαρά και πηγή δημιουργίας για το κάθε παιδί!
Ο ρόλος του περιβάλλοντος και της καθημερινής ρουτίνας
Το περιβάλλον του σπιτιού επηρεάζει βαθιά το πώς βλέπει το παιδί τα βιβλία. Αν θέλουμε να αναπτυχθεί ένας μικρός αναγνώστης, το παράδειγμα ξεκινά από τους γονείς. Έχετε σκεφτεί πώς αλλάζει η ατμόσφαιρα ενός χώρου όταν υπάρχουν ανοιχτά βιβλία, μικρές “γωνιές ανάγνωσης” και κουβέντες γύρω από ιστορίες; Όταν η ανάγνωση μπαίνει στην καθημερινότητα, δεν είναι πια κάτι “ξεχωριστό” ή “δύσκολο”.
Μια απλή βόλτα στη βιβλιοθήκη ή το βιβλιοπωλείο μπορεί να γίνει εβδομαδιαία οικογενειακή συνήθεια. Εναλλακτικά, όσο λιγότερο χρόνο τα παιδιά περνούν μπροστά σε οθόνες, τόσο πιο εύκολα θα ψάξουν κάτι διαφορετικό να τους κινήσει το ενδιαφέρον, όπως τα βιβλία. Δείτε ιδέες για μείωση της χρήσης οθονών και ενίσχυση της οικογενειακής επικοινωνίας στο άρθρο για ψηφιακή αποτοξίνωση και δραστηριότητες αντί οθόνης για παιδιά.
Το διάβασμα ως κοινή οικογενειακή εμπειρία
Κανένα audiobook ή ψηφιακή εφαρμογή δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη μαγεία όταν ο γονιός διαβάζει φωναχτά. Διαβάστε μαζί, μοιραστείτε τα συναισθήματά σας, συζητήστε για τους ήρωες και κάντε ερωτήσεις όπως “Εσύ τι θα έκανες στη θέση του;”. Δώστε χρόνο στο παιδί να διατυπώσει τις σκέψεις του.
Το διάβασμα δυναμώνει όταν το ζείτε μαζί σαν μια μικρή, ξεχωριστή τελετουργία. Χρησιμοποιήστε το παράδειγμά σας: τα παιδιά αντιγράφουν ό,τι βλέπουν περισσότερο απ’ ό,τι ακούνε. Για επιπλέον συμβουλές και έμπνευση για να γίνετε πρότυπο ανάγνωσης, διαβάστε το άρθρο της Athens Voice με ιδέες για να εμπνεύσετε το παιδί σας να αγαπήσει το βιβλίο.
Διαμόρφωση φιλικού προς το διάβασμα χώρου
Δεν χρειάζεται ένα τεράστιο σαλόνι ή ξεχωριστό δωμάτιο. Μια ζεστή γωνίτσα, ένα μαξιλάρι, ένα ραφάκι με πολύχρωμα εξώφυλλα, κι ίσως μια μικρή λάμπα, αρκούν. Όταν τα βιβλία είναι σε προσβάσιμο σημείο και χρησιμοποιούνται στην καθημερινότητα, το παιδί νιώθει πως ανήκουν στη ζωή του.
Επισκέπτεστε μαζί βιβλιοθήκες και βιβλιοπωλεία; Ακόμα και μια βόλτα από το ράφι της τοπικής βιβλιοθήκης μπορεί να πυροδοτήσει το ενδιαφέρον του παιδιού για αμέτρητες νέες ιστορίες.
Ανάπτυξη εσωτερικών κινήτρων και επιλογές ανάγνωσης
Ένα παιδί δεν θα αγαπήσει το διάβασμα επειδή του λέμε “έτσι λέει το σχολείο” ή “είναι καλό για σένα”. Η εσωτερική επιθυμία γεννιέται από το ίδιο, όταν βρίσκει κάτι που το γεμίζει και το διασκεδάζει.
Εξωτερικές ανταμοιβές, όπως βαθμοί ή αυτοκόλλητα, έχουν σύντομη διάρκεια. Το μυστικό βρίσκεται στην ποικιλία, την ελευθερία επιλογής και τη στήριξη χωρίς πίεση.
Σεβασμός στις προτιμήσεις του παιδιού
Μήπως έχουμε ξεχάσει πως και το κόμικ ή το επιστημονικό περιοδικό είναι διάβασμα; Το παιδί χρειάζεται ελευθερία να διαλέξει: παραμύθι, λεύκωμα, βιβλίο γνώσεων… όλα αξίζουν. Αποδεχτείτε τις επιλογές του, συζητήστε το περιεχόμενο, δείξτε ενδιαφέρον ακόμη κι όταν η δική σας αισθητική διαφέρει. Όσο περισσότερο “εκφράζεται” μέσα από το διάβασμα, τόσο πιο εύκολα θα αναζητήσει και απαιτητικότερα κείμενα.
Ανάγνωση ως χαρά και εξερεύνηση, όχι ως υποχρέωση
Όταν το διάβασμα μετατρέπεται σε “πρέπει” με ελέγχους και κατ’ οίκον “εξετάσεις”, το παιδί χάνει τη διάθεσή του. Γι’ αυτό κάντε το ανάλαφρο: παίξτε, διαβάστε, ρωτήστε “Τι νομίζεις ότι θα συμβεί στη συνέχεια;”, “Τι θα ήθελες να αλλάξει στο τέλος της ιστορίας;”.
Οι ειδικοί υπογραμμίζουν ότι η συζήτηση για το βιβλίο ενισχύει τη γλώσσα και τη φαντασία του παιδιού. Συνδυάστε την ανάγνωση με μικρές δραστηριότητες: ζωγραφίστε, φτιάξτε αυτοσχέδιες μάσκες από τους ήρωες ή γράψτε μια δική σας συνέχεια στην ιστορία.
Συνδέστε το βιβλίο με τις εμπειρίες του παιδιού. Μια απλή ερώτηση, ένα “Θυμάσαι όταν είχαμε ζήσει κάτι παρόμοιο;”, βοηθά το παιδί να “μπει” στη δράση και να ταυτιστεί με τους χαρακτήρες.
Για να αγαπήσει το παιδί το διάβασμα, χρειάζεται χώρο, ελευθερία και το κατάλληλο παράδειγμα, όχι πίεση. Το διάβασμα δεν είναι μόνο τρόπος για να γράφει καλύτερα ή να πετυχαίνει στις εξετάσεις. Είναι παράθυρο στη φαντασία και το συναίσθημά του, τρόπος να γνωρίσει τον εαυτό του και τον κόσμο. Όλοι μπορούμε να βάλουμε στην οικογένεια μικρές σταγόνες επιμονής, ενθουσιασμού και τρυφερότητας. Με συνέπεια και αγάπη, κάθε παιδί θα βρει τον δικό του λόγο να ανοίξει ένα βιβλίο, ξανά και ξανά.
Μην αγχώνεστε, μην βιάζεστε. Το διάβασμα είναι δώρο, όχι διαγωνισμός. Κάντε το φίλο και σύμμαχο του παιδιού σας και ετοιμαστείτε να δείτε τη δημιουργικότητά του να ανθίζει!
